Identidade de etapa
A educación infantil
constitúe unha etapa educativa con identidade propia que debería atender a nenas
e nenos desde o nacemento ata os seis anos de idade, tendo entre as súas
finalidades básicas a de contribuír ao desenvolvemento físico, afectivo, social
e intelectual das nenas e nenos. A importancia desta etapa radica en que é nos
primeiros anos da vida cando se conforman os alicerces sobre os que
progresivamente se irá construíndo a personalidade, a intelixencia, a socialización,
a linguaxe e todas as demais áreas do desenvolvemento, e non hai
desenvolvemento, nomeadamente desenvolvemento cognitivo, sen educación.
As/os nenas/os e as súas potencialidades como centro do proceso
A acción
educativa desde as escolas infantís debe estar dirixida a que as nenas e nenos canalicen
e desenvolvan as súas potencialidades no marco dun ambiente enriquecedor, ben
deseñado e estruturado, da man de profesionais competentes. Os avances científicos xunto coa loita de moitas e
moitos profesionais e familias comprometidas co mundo da primeira infancia permitíronnos
ir superando, cando menos desde o papel, a concepción asistencial da atención á
primeira infancia, de xeito que conceptos como o de gardería foron deixando
paso a outros como o de escola infantil. Agora ben, os conceptos que denominan
os centros, con ser importantes, non o son todo e aínda queda moito camiño por
percorrer para conseguir que todos os equipamentos que atenden a nenas e nenos
nos primeiros anos das súas vidas sexan escolas infantís de calidade. Unha
escola infantil nunca debería ser confundida cunha gardería, nin cun centro de
instrución, nin cun preescolar concibido como preparatorio para outras etapas
educativas, porén unha escola infantil é unha escola de vida.
Adaptación aos ritmos da infancia
Vivimos unha
época na que proliferan experiencias baseadas na aceleración de determinadas
esferas do desenvolvemento a través da (sobre)estimulación, esquecendo que,
como nos teñen demostrado modelos como o de Lóczy, o desenvolvemento debe ser
lento, adaptado ao ritmo individual de cada persoa, e que intentar que as nenas
e nenos aprendan algo antes de que teñan madurado o suficiente é
contraproducente. Así, a mellor escola non é aquela onde se ensina máis os
nenos e nenas, senón aquela que proporciona máis oportunidades para as
relacións sociais e cos obxectos, en suma aquela capaz de crear contextos
enriquecedores.
Competencia das/dos profesionais
Unha escola
infantil de calidade estrutúrase en torno a un equipo de profesionais
competentes, persoas que desde un sólido coñecemento teórico saben observar as
nenas e nenos e, a partir desa observación, son quen de canalizar todas as potencialidades
do seu alumnado. Asemade, as escolas precisan de persoal educativo que enfronte o
seu traballo desde a creatividade, superando o risco que temos os profesionais da
educación en xeral e da educación infantil en particular de, a través do
curriculum explícito ou do oculto, seguir as tendencias pedagóxicas que vivimos
cando fomos alumnas e alumnos. As e os profesionais da escola infantil deben
asemade sumar á súa boa formación determinadas cualidades persoais como
a tolerancia, a capacidade de escoita, a empatía, o respecto pola diferenza ou
a afectividade.
O persoal
educativo da escola infantil desenvolve funcións de formación e modelo de
referencia para as nenas e nenos –tarefa compartida coa familia-, xunto coas de deseño,
implementación e avaliación das propostas educativas.
Espazos axeitados
Un dos criterios que poderiamos aceptar para xulgar a calidade dunha escola infantil, xunto coa formación das e dos profesionais e as ratios, é o da dimensión dos espazos. O contorno é o
terceiro mestre, despois da familia e as/os educadoras/es. Os espazos da escola
infantil terán unha importante influencia sobre os procesos educativos que nela
se desenvolvan, por iso deben ser deseñados e organizados pensando en que as
nenas e nenos constrúen a súa consciencia mediante a interacción co contorno. O
espazo debe permitir a acción das pequenas e pequenos, estas accións terán unha
grande importancia no desenvolvemento pois son as primeiras formas de
relacionarse coa realidade do ambiente. Espazos que desde a transparencia, o
equilibrio estético e a diferenciación –recunchos, obradoiros, laboratorios-,
proporcionen oportunidades para moverse e ir gañando autonomía.
Proxecto compartido coas familias
A escola infantil
comparte coa familia a tarefa educativa, complementando e ampliando as experiencias
de desenvolvemento e aprendizaxe. Por iso é fundamental que se establezan liñas
de traballo común e se potencie o esforzo educativo que ambas realizan en
beneficio das nenas e nenos. Un bo proxecto educativo é aquel que procura a
(co)participación das familias na vida do centro. Familias e equipo educativo
traballando, en torno a un mesmo proxecto explícito e consensuado, de xeito
cooperativo polo adecuado desenvolvemento das nenas e nenos que son as/os
verdadeiras/os protagonistas nunha escola infantil de calidade.
Educación
infantil: 6 anos clave para unha vida é un vídeo editado pola CEAPA (Confederación
española de Asociaicións de Pais de Alumnas/os) que coa colaboración de
profesionais da educación infantil, pretende ofrecer, ás nais e país, unha serie
de reflexións e propostas prácticas para
poder elixir, con criterio, unha escola infantil de calidade para seus
fillos e fillas. Nos seguintes enlaces podes visualizalo de xeito fraccionado e organizado polas temáticas que desenvolve.
Introdución
A importancia da etapa
A boa escola (I)
A boa escola (II)
As/os profesionais
Tempos e espazos
Materiais
Participación das familias
Epílogo
Máis información:
Ningún comentario:
Publicar un comentario